सेकेण्ड्-मात्रेषु स्वस्य हृदयस्पन्दनं ज्ञातव्यम्।
प्रथमं, एतत् पृष्ठं भवतः हृदयस्पन्दनस्य गणनायां निरीक्षणे च सहायतां कर्तुं उद्दिष्टं, न तु सम्भाव्यजीवनघातकचिकित्सासंकटानाम् निदानं वा चिकित्सां वा कर्तुं! यदि भवान् मन्यते यत् भवान् हृदयघातं प्राप्नोति, अथवा भवतः लक्षणं गम्भीरं भवति, यथा-
हृदयघातः यदा हृदयं प्रति रक्तस्य प्रवाहः भृशं न्यूनः भवति अथवा अवरुद्धः भवति तदा हृदयघातः (myocardial infarction) भवति ।
यदि भवान् मन्यते यत् कस्यचित् हृदयघातः भवितुम् अर्हति तर्हि प्रथमं ९११ अथवा स्वस्थानीय आपत्कालीनसङ्ख्यायां सम्पर्कं कुर्वन्तु। यदि व्यक्तिः अचेतनः अस्ति तर्हि नाडी अस्ति वा इति पश्यन्तु । यदि व्यक्तिः श्वसनं न करोति अथवा नाडी नास्ति तर्हि CPR (cardiopulmonary resuscitation) इति प्रयोगं कुर्वन्तु।
पुनः एतत् स्थलं केवलं हृदयस्पन्दनस्य गणनायाः कृते एव अस्ति । यदि भवान् चिकित्सासंकटं प्राप्नोति तर्हि हृदयघातस्य हृदयस्य पुनरुत्थानस्य च विषये मम चिकित्साव्यवसायिनां प्रबन्धितेषु अनेकेषु अन्तर्जालस्थलेषु एकं परामर्शं कुर्वन्तु।
किञ्चित्कालं यावत् कस्यापि कार्ये न प्रवृत्तस्य भवतः हृदयं प्रतिनिमेषं कियत्वारं स्पन्दते इति । पठने, दूरदर्शनं पश्यन् पर्यङ्के उपविश्य, भोजनं वा खादन् वा भवतः हृदयस्य गतिः एव।
विश्रामं कुर्वन् हृदयस्पन्दनं क्रियाकलापस्य वा व्यायामस्य वा समये भवतः हृदयस्पन्दनस्य विपरीतम् अस्ति । मापद्वयं न भ्रमितुं महत्त्वपूर्णम्।
सामान्यतया भवन्तः सम्पूर्णं निमेषं यावत्, अथवा ३० सेकेण्ड् यावत् भवतः हृदयस्पन्दनानां गणनां कर्तुं प्रवृत्ताः भविष्यन्ति तथा च २, अथवा १५ सेकेण्ड् गुणनं कृत्वा ४ गुणनानि इत्यादीनि अस्मिन् पृष्ठे हृदयस्पन्दनगणकः भवतः कृते गणनां करिष्यति, भवन्तं च दास्यति केवलं कतिपयेषु सेकेण्ड्षु एव भवतः औसतहृदयस्पन्दनम्।
महत्त्वपूर्णकालं यावत् निष्क्रियतायाः अनन्तरं हृदयस्पन्दनस्य मापनं कुर्वन्तु। १५-३० निमेषाः पर्याप्ताः भवेयुः ।
शरीरस्य परितः बहवः स्थानानि यत्र रक्तप्रवाहः स्पर्शयोग्यः भवति, ते भवतः नाडीपरीक्षायै स्थानरूपेण कार्यं कर्तुं शक्नुवन्ति । प्रायः कटिबन्धस्य अङ्गुष्ठपार्श्वे अङ्गुल्या सह नाडीं सहजतया अनुभूयते । भवन्तः कण्ठस्य पार्श्वे, भवतः वायुनलिकेः पार्श्वे २ अङ्गुलीः अपि स्थापयितुं शक्नुवन्ति ।
न सर्वेषां नाडी समाना भवति। हृदयस्पन्दनं व्यक्तितः व्यक्तिं प्रति भिन्नं भवति । स्वस्य हृदयस्पन्दनस्य निरीक्षणेन भवतः हृदयस्य स्वास्थ्यस्य विषये बहुमूल्यं सूचनां दातुं शक्यते, अपि च महत्त्वपूर्णं यत् भवतः हृदयस्य स्वास्थ्ये परिवर्तनं भवति ।
यत् स्वस्थं वा अस्वस्थं वा विश्रामस्य हृदयस्पन्दनं मन्यते तस्मिन् अनेके कारकाः समाविष्टाः सन्ति, विशेषतः यदि भवान् पुरुषः वा महिला वा अस्ति, भवतः आयुः च अस्मिन् पृष्ठे दृश्यकर्ता भवन्तं भवतः कृते हृदयस्पन्दनपरिधिनां स्पेक्ट्रम् दर्शयितुं भवतः लिंगं आयुः च चयनं कर्तुं शक्नोति।
अत्र भवतः हृदयस्पन्दनं प्रभावितं कर्तुं शक्नुवन्ति कारकानाम् अधिकं सम्पूर्णम् अस्ति ।
प्रौढानां कृते "सामान्यः" विश्रामसमये हृदयस्पन्दनं ६० तः १०० पर्यन्तं प्रतिनिमेषं (BPM) भवति ।
सामान्यतया भवतः विश्रामस्य हृदयस्पन्दनं यथा न्यूनं भवति तथा तथा भवतः हृदयं अधिकं कार्यक्षमतया कार्यं करोति तथा च भवतः योग्यतायाः सूचकः भवति ।
उदाहरणार्थं दीर्घदूरधावकस्य विश्रामसमये हृदयस्पन्दनं प्रतिनिमेषं ४० स्पन्दनानां परितः भवितुं शक्नोति ।
"सामान्य" विश्रामसमये हृदयस्पन्दनं "सामान्य" रक्तचापस्य सूचकं न भवति । भवतः रक्तचापः पृथक् प्रत्यक्षतया च मापनीयः अस्ति ।
एषा साइट् हृदयस्पन्दने आकस्मिकरुचियुक्तस्य सामान्यस्य व्यक्तिस्य साहाय्यं कर्तुं उद्दिष्टम् अस्ति । न तु चिकित्सानिदानसाधनत्वेन अभिप्रेतम् । इदं व्यावसायिकं सहकर्मी-समीक्षितं चिकित्सा-उत्पादं नास्ति । चिकित्सावैद्यस्य स्थाने प्रमाणितव्यावसायिकैः सह परामर्शं वा कर्तुं न अभिप्रेतम् । यदि भवतः चिकित्साचिन्ता अस्ति, चिकित्सासंकटः अस्ति, रोगी भवति, अन्ये केचन चिकित्साविषयाः सन्ति तर्हि कृपया अनुज्ञापत्रधारिणः व्यावसायिकस्य परामर्शं कुर्वन्तु।